نوێنەرایەتی حکومەتی کوردستان لە ئەمریکا

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا

وەزارەتی دەرەوەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بەشی جێبەجێکاری حکومەتی فیدراڵییە کە بەرپرسیارە لە پەرەپێدان و جێبەجێکردنی سیاسەتی دەرەوەی وڵات. وەزارەتی دەرەوە وەک دامەزراوەی سەرەکی بۆ دیپلۆماسی ئەمریکی، نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا دەکات لە سەرانسەری جیهان، پەیوەندییەکان لەگەڵ حکومەتەکانی جیهاندا بەڕێوەدەبات، ئاشتی و سەقامگیری بەرەوپێش دەبات و هاوڵاتیانی ئەمریکی لە دەرەوەی وڵات دەپارێزێت..
 

مێژوو و ئەرک

وەزارەتی دەرەوە لە ساڵی ١٧٨٩ دامەزراوە و بووەتە یەکەم وەزارەتی جێبەجێکار کە بەپێی دەستووری ئەمریکا دروستکراوە. دروستکردنی ساتێکی بنەڕەتی بوو بۆ دیپلۆماسیەتی ئەمریکا، لە ژێر سەرکردایەتی یەکەم وەزیری دەرەوە، تۆماس جێفرسۆن.

ئەرکی وەزارەتی دەرەوە بریتییە لە “پاراستن و پێشخستنی ئاسایش و خۆشگوزەرانی و بەها دیموکراسیەکانی ئەمریکا و داڕشتنی ژینگەیەکی نێودەوڵەتی کە هەموو ئەمریکییەکان بتوانن تێیدا گەشە بکەن.” ئامانجە دیپلۆماسییەکانی بریتین لە ڕێگریکردن لە ململانێ، پاڵپشتیکردنی هاوپەیمانان، بەهێزکردنی هاوکاری جیهانی و پێشخستنی دامەزراوە دیموکراسیەکان و مافەکانی مرۆڤ.

ڕۆڵ و بەرپرسیارێتی سەرەکی

وەزارەتی دەرەوە کۆمەڵێک ئەرکی بەرفراوان ئەنجام دەدات کە پشتگیری لە بوونی ئەمریکا و کاریگەری دەکات لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا. ئەم بەرپرسیارێتیانە بریتین لە:

بەڕێوەبردنی پەیوەندییەکانی دەرەوە: وەزارەتی دەرەوە پەیوەندی دیپلۆماسی لەگەڵ زیاتر لە ١٩٠ وڵات و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان دەپارێزێت. لە ڕێگەی باڵیۆزخانە و کونسوڵخانە و نوێنەرایەتییەکانی ئەمریکاوە لە سەرانسەری جیهاندا کاردەکات.

دانوستاندن لەسەر پەیماننامە و ڕێککەوتنەکان: وەزارەتەکە لە نزیکەوە لەگەڵ سەرکردەکان و حکومەتە بیانییەکان کاردەکات بۆ دانوستاندن لەسەر گرێبەستە بازرگانییەکان، ڕێکخستنە ئەمنییەکان، ڕێککەوتنە ژینگەییەکان و ڕێککەوتنە دوولایەنەکان یان فرەلایەنەکانی تر.

پشتگیریکردنی هاوڵاتیانی ئەمریکا لە دەرەوەی وڵات: باڵیۆزخانە و کونسوڵخانەکانی ئەمریکا یارمەتی ئەمریکییەکان دەدەن کە لە دەرەوەی وڵات گەشت دەکەن، کار دەکەن، یان دەژین بە پێشکەشکردنی پشتگیری فریاگوزاری، خزمەتگوزاری پاسپۆرت و پاراستن لە کاتی قەیرانەکاندا.

پێدانی ڤیزە: وەزارەتەکە ڤیزەی غەیرە کۆچبەران و کۆچبەران هەڵدەسەنگێنێت و دەدات بەو هاووڵاتییە بیانییانەی کە دەیانەوێت سەردانی ئەمریکا بکەن، بخوێنن، کار بکەن، یان بچنە ئەمریکا.

پێشخستنی بەها ئەمریکییەکان: وەزارەتی دەرەوە چالاکانە مافەکانی مرۆڤ و ئازادی قسەکردن و سەروەری یاسا و حوکمڕانی دیموکراسی لە سەرانسەری جیهاندا بەرەوپێش دەبات.

گەشەپێدان و یارمەتی: بە هاوبەشی لەگەڵ دەزگاکانی وەک USAID، وەزارەت پشتگیری لە پڕۆژەکانی گەشەپێدانی نێودەوڵەتی، هاوکاری مرۆیی، و هەوڵەکانی فریاگوزاری کارەسات دەکات.

سەرکردایەتی و پێکهاتە

وەزیری دەرەوە کە لەلایەن سەرۆک کۆمارەوە دەستنیشان دەکرێت و لەلایەن ئەنجومەنی پیرانەوە پشتڕاست دەکرێتەوە، سەرکردایەتی وەزارەتەکە دەکات. سکرتێر ڕاوێژکاری سەرەکی سیاسەتی دەرەوەی سەرۆکە و چوارەم لە هێڵی جێنشینی سەرۆکایەتیدایە.

بارەگا سەرەکییەکەی وەزارەتەکە لە بینای هاری ئێس ترومان لە واشنتۆن دی سییە و زیاتر لە ٧٥ هەزار کەسی تێدایە، لەوانە ئەفسەرانی خزمەتگوزاری دەرەوە و فەرمانبەرانی حکومی و ستافی ناوخۆیی لە دەرەوەی وڵات. پێکهاتەکەی بریتییە لە نووسینگە جوگرافی و کاراییەکان کە ناوچە تایبەتەکان بەڕێوەدەبەن (وەک نووسینگەی کاروباری ئەفریقا یان نووسینگەی کاروباری ئەوروپا و ئۆراسیا) یان پرسە جیهانییەکان (وەک دژە تیرۆر، ئاسایشی ئەلیکترۆنی، یان سیاسەتی کەشوهەوا).

دیپلۆماسی لە کرداردا

لە ڕێگەی دیپلۆماسییەوە، وەزارەتی دەرەوە کاردەکات بۆ چارەسەرکردنی ئاستەنگە جیهانییەکان- وەک بڵاوبوونەوەی چەکی ئەتۆمی، تیرۆر، گۆڕانی کەشوهەوا، پەتا و هەڕەشە ئەلیکترۆنییەکان- بە پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوپەیمانان، دامەزراوە فرەلایەنەکان و کۆمەڵگەی مەدەنی. پشتگیری لە هاوکارییە نێودەوڵەتییەکان دەکات لە ڕێگەی نەتەوە یەکگرتووەکان و ئۆرگانەکانی دیکەی جیهانی و دڵنیای دەدات لەوەی دەنگی ئەمریکا لە داڕشتنی سیاسەتی جیهانیدا دەبیسترێت.

دیپلۆماسی گشتی و پەیوەندی

وەزارەتی دەرەوە دیپلۆماسی گشتی بەکاردەهێنێت بۆ گەیاندنی سیاسەتەکانی ئەمریکا، ڕوونکردنەوەی بەهاکانی ئەمریکا و بەشداریکردنی بینەرانی نێودەوڵەتی لە ڕێگەی میدیا و هەڵمەتەکانی گەیاندن و پەیوەندی ستراتیژی. هەروەها بەرەنگاربوونەوەی زانیاری هەڵە و پشتیوانی لە میدیای سەربەخۆ و ئازادی دیجیتاڵی دەکات.

کۆنگرێسی ویلایەتە یەکگرتووەکان

(کۆنگرێس - U.S. Congress)